Eran­tzu­ki­zu­nez joka deza­gun- Borro­ka Garaia

Ez da ira­kur­le asko­ren­tzat nobe­da­dea izan­go azke­nen­go urtee­tan zehar ezker aber­tza­le­ko herri­tar bata­su­ne­tik zehaz­ki, ibil­bi­de dei­ga­rri eta kez­ka­ga­rri bat, hain­bat adie­raz­pen zein eki­men zehatze­tan gau­za­tu izan dena. Honek mili­tan­tzia­ren hain­bat sek­to­reen­gan, uler­te­zin­ta­su­ne­tik abia­tuz, hain­bat sen­tsa­zio eta joe­ra bul­tza­tu izan ditu, kasu­rik tamal­ga­rrie­ne­tan hain­ba­ten alde­gi­tea izan delarik.

Ezau­ga­rri esan­gu­ratsu ‑ezker aber­tza­lea­ren tra­di­zio his­to­ri­ko eta prin­tzi­pioei begi­ra­tu­ta- zein kez­ka­ga­rriak ditu ibil­bi­de honek. Lehen­bi­zi­koa, esa­te­ra­ko, zuzen­da­ritza poli­ti­ko bera zein ezker aber­tza­lea­ren kon­fi­gu­ra­zioa uler­tze­ko modua. Dei­ga­rria oso da, esa­te­ra­ko, herri­tar bata­su­na­ren zuzen­da­ritza­tik ezker aber­tza­lea­ren ezau­ga­rritzea­ri buruz­ko ikuspegia.

Erre­for­ma poli­ti­koaz geroz­tik, ezker aber­tza­leak, ikus­pe­gi eta sek­to­re des­ber­di­nen arte­ko ore­ka lehe­netsi zuen. Era horre­tan, aska­pen pro­ze­sua osatzen zuten sek­to­re des­ber­di­nek bere burua ordez­ka­tu­rik zeu­ka­ten zuzen­da­ritza­tik abia­tuz, herri mai­la­ko mar­koe­ta­raino, ikus­pe­gi abe­ras­ta­sun horrek ezker aber­tza­lea­ri ore­ka eta ibil­bi­de kohe­ren­te eta herri­tar baten ber­mea supo­sa­tu ziolarik.

Ezau­ga­rritze horrek ezker aber­tza­lea­ri mugi­men­du izae­ra eman zion. Lan­gi­le mugi­men­dua, gaz­te mugi­men­dua, herri mugi­men­dua, alder­di iraul­tzai­lea, herri­tar bata­su­na… guz­tien arte­ko ore­kak ber­ma­tu zuen gaur egun arte eza­gutzen dugun ezker abertzalea.

Garai berean alder­di baka­rra­ren zuzen­da­ritza­ren bai­ta­ko ere­dua disei­na­tu zue­nik ere izan zen. Haiei buruz PSEn eman deza­ke­te berri. Asi­mi­la­tu­ri­ko EEren ere­dua dugu.

Gaur egun­go herri­tar bata­su­na­ren zuzen­da­ritza­ren bai­ta­ko indar harre­ma­na­ren ondo­rioz, estra­te­gia alda­ke­ta soi­lik ez, eta izae­ran zein ezau­ga­rritzean ere alda­ke­tak iza­te­ko arris­ku errea­la dago. Herri­tar bata­su­na­ren bai­tan zuzen­da­ritza koka­tu eta gai­non­tze­ko herri espre­sioen pisua arin­tze­ko arris­kua inoiz baino indar han­dia­goz age­ri zai­gu. Urratsak ema­ten hasiak dira nora­bi­de horre­tan dagoe­ne­ko: lan­gi­le eta gaz­te mugi­men­duen auto­no­mia berez erres­pe­ta­tu egi­ten da, anto­la­kun­tza mar­koak ahal­bi­de­ra­tuz. Herri mugi­men­dua­ren auto­no­mia aldiz, uka­tu. Horre­la, herri mugi­men­du­ko kideen ikus­pe­gi pro­pioa­re­kin ekar­pe­na egi­te­ko auke­ra ukatze­ko, anto­la­ke­ta gale­raz­ten da, auke­ra baka­rra eskai­niaz: herri mugi­men­du­ko mili­tan­te oro alder­dia­ren dizi­pli­na­ren bai­tan kokatzea.

Herri mugi­men­dua­ren ingu­ru­ko “saretzea” Sor­tu­ren bai­tan anto­la­kun­tza­ri dago­kion ata­lean jasotzen du zehatz-mehatz ponen­tziak. Ez da beraz idatzi honen asma­ki­zu­na herri mugi­men­dua­ren dina­mi­za­zioa herri­tar bata­su­na­ren bai­tan kokatzea­ren ten­ta­zioa dagoe­la esatea.

Herri mugi­men­dua, hain zuzen ere, herri­ta­rrak anto­latzen dire­ne­ko espa­zioa. Poli­ti­ka ins­ti­tu­zio­na­la inola­ko ozto­po­rik gabe eta herria­ri biz­ka­rra ema­nez ber­ma­tu deza­keen ere­dua hain zuzen ere. Eta horre­ta­ra­ko herri mugi­men­dua­ren ingu­ru­ko anto­la­kun­tza, poli­ti­ka ins­ti­tu­zio­na­la garatzen duen alder­dia­ren dizi­pli­na­ren bar­nean koka­tu, herri­tar eta iraul­tzai­le litza­te­keen proiek­tu zein pro­ze­su bati begi­ra ekar ditza­keen arris­ku guztiekin.

Bana­tu berri diren ponen­tzien azter­ke­ta idatzi hone­tan jorra­tu­ko ez bal­din bada ere, hain­bat aipa­men labur luza dai­te­ke, arris­ku hauen ten­den­tzia hutsa­la ez dela baiez­tatze­ko. Bi adi­bi­de bes­te­rik ez. Oina­rri ideo­lo­gi­koen ata­lean nazio erai­kun­tza­ri ema­ten zaion garran­tzia bate­tik. Ira­kur­lea­ren­tza­ko azter­gai geratzen dena: zen­ba­te­tan eta zein garran­tzi­re­kin, zein mai­la­ke­ta­tan, azal­tzen da nazio erai­kun­tza aipa­tu tes­tuan? Biga­rre­na nazio erai­kun­tza bera­ren kon­tzep­zioa anto­la­kun­tza­ri dago­kion ata­lean. Modu nabar­me­nean nazio erai­kun­tza masa borro­ka­ren bai­tan koka­tu nahi da ‑Eus­kal Herria ezke­rre­tik erai­kiz eta masa borro­ka­ren arte­ko bino­mioa age­ri­koa da testuan‑, nazio erai­kun­tza­ri duen dimen­tsio eta balio estra­te­gi­koa ukatuz.

Ares­tian aipa­tu­ri­ko ezau­ga­rrie­ta­tik lehen­bi­zi­koa izan da labur­ki azal­du­ri­koa. Badi­ra gehia­go, hala nola, estra­te­giaz gain­di ezker aber­tza­lea­ren balio tra­di­zio­na­len alde­ran­tzi­ke­ta, izan­da­ko hau­tu tak­ti­ko dei­ga­rri ‑zein kez­ka­ga­rri- dezen­te, edo eta dis­kur­tso eta ere­mu ideo­lo­gi­koan izan­da­ko atze­ra­ka­da, etsaia­ren ter­mi­no­lo­gia bar­ne­ra­tuz sarri­tan. Bai­na hauen ingu­ruan sakon­tzeak, tes­tua neu­rri­rik gabe luza­tu­ko due­la eta, bes­te bate­ra­ko gor­detzea izan­go da egokiena.

Joe­ra kez­ka­ga­rria, ezker aber­tza­le­ko mili­tan­te askok daku­sa­gu­na. Tama­lez, mili­tan­te izan­da­ko zen­bai­tek etxe­ra joa­te­ko hau­tua egin du. Ez du mili­tatzen hasi zene­ko ezker aber­tza­lea eza­gutzen, eta ez da par­tai­de sen­titzen. Bai­na alde egin duten edo haien burua kan­poan iku­si berri duten haien alden­tzea­ren efek­tu edo ondo­rioaz jabe­tu behar­ko lira­te­ke. Ibil­bi­de honek arris­ku nabar­me­nak dauz­ka sis­te­ma eta esta­tuen asi­mi­la­zioa­ren nora­bi­dean, eta indar des­ber­di­nen arte­ko harre­ma­nak joe­ra hori indar­tzen du. Par­te ez sen­titzeak, indar harre­man horre­tan era­gi­tea supo­satzen du, ibil­bi­de kez­ka­ga­rri honen indar­tzea ale­gia. Ez da etxe­ra joa­te­ko ordua. Ezker aber­tza­lea hamar­ka­da asko­tan zehar izer­di zein odo­lez erai­ki­ta­ko mugi­men­dua­ren ere­dua arris­kuan egon bai­li­te­ke. Era­gi­te­ko ordua iritsi da.

Sor­tu pro­ze­sua abian da, ber­tan herri­tar bata­su­na­ren ingu­ru­ko era­ba­kiak har­tu­ko dire­la­rik. Ber­tan dugu borro­ka­ra­ko espa­rrua. Ezker aber­tza­lea­ren mugi­men­du izae­ra ber­ma­tu nahi dugu­nak nahi eta nahi ez espa­zio hura izan­go dugu horre­ta­ra­ko. Aska­pen pro­ze­sua bene­tan askatzai­lea, herri­ta­rra, iraul­tzai­lea, sozia­lis­ta eta anti-patriar­ka­la izan­go den ezta­bai­da horre­tan era­ba­ki­ko da neu­rri batean. Esku­bi­de osoa, bai­ta bete­beha­rra ere, dugu ikus­pe­gi hori herri­tar bata­su­na­ren bai­tan ber­ma dadin. Ikus­pe­gi hori txer­ta­tu­ko luke­ten emen­da­ki­nak aur­kez­ten. Ikus­pe­gi horren ara­be­ra jar­dun­go diren ardu­ra­du­nak auke­ratzen, pro­po­satzen. Herri edo auzo mai­lan ideo­lo­gi­ko­ki nora­bi­de horre­tan era­gi­ten. Harre­ma­nak saretzen.

Ez dago alter­na­ti­ba­rik. Sor­tu pro­ze­suan era­gin, eta aska­pen pro­ze­sua ber­ma dadin eran­tzu­ki­zu­nez joka­tu beha­rra dau­ka­gu. Alden­du­ta­ko jen­dea berres­ku­ra­tu, inpli­ka­tu, indar herri­tar eta iraul­tzai­leak batu, Sor­tu etor­ki­zu­ne­ko herri­tar bata­su­na izan dadin. Eta horre­ta­ra­ko indar harre­ma­nean era­gi­te­ko par­te har­tzea fun­tsez­koa izan­go da. Abes­tiak dioen beza­la “hire inda­rra­ren beha­rra dia­gu gure inda­rra­re­kin bate­ra”. 15 urte barru ez du balio damutzea eki­di­te­ko auke­ra izan denean ezer egin ez bada. (latza litza­te­ke egin gene­za­kee­naz oroitzea, ira­ga­ne­ko auke­ra gal­du gisa) Gure esku dago. Denon esku. Eran­tzu­ki­zu­nez jokatze­ko garaia iritsi da.