Hain­bat arra­zoik piz­tu zuten mal­ga­xe herria­ren asmo inde­pen­den­tis­ta eta bul­tza­tu zuten matxi­na­da leher­tzea. Bate­tik, Big…

Hain­bat arra­zoik piz­tu zuten mal­ga­xe herria­ren asmo inde­pen­den­tis­ta eta bul­tza­tu zuten matxi­na­da leher­tzea. Bate­tik, Biga­rren Mun­du Gerran arma­da fran­tse­sean engaia­tu­ta­ko mal­ga­xeak etxe­ra buel­tan ziren. Bes­te­tik, mugi­men­du aber­tza­leak borro­kan zeu­den eta elkar­te sekre­tuak ere mugi­men­duak egi­ten ari ziren. Gai­ne­ra, popu­la­zio indi­ge­na­ren bizi bal­din­tzak era­bat eska­sak ziren.

1947ko martxoa­ren 29an leher­tu zen Mada­gas­ka­rren Fran­tzia­re­ki­ko aska­pen borro­ka. Ehun­ka gizon eta ema­ku­me lan­tzak eta matxe­teak eskuan kos­tal­de­ko hiri txi­kiak eta plan­ta­zio era­so­tu zituz­ten. Kolono euro­pa­rrek ez zuten era­soa espe­ro. Gober­nu fran­tse­sak Mal­ga­xeen Berriz­ta­pe­ne­ra­ko Mugi­men­du Demo­kra­ti­koa­ren (MDRM, fran­tse­se­ko siglen ara­be­ra) hiru ordez­ka­riei egotzi zien errua. Dipu­tatu fran­tses guz­tiek ordez­ka­ri Mal­ga­xeen immu­ni­ta­te par­la­men­ta­rioa ken­tzea­ren alde boz­ka­tu zuten. Hiru­rak atxi­lo­tu zituz­ten eta bi heriotza­ra zigor­tu zituz­ten. Aurre­ko­ra­go, erbes­tea­re­kin ordez­tu zieten. 

Borro­ka Mada­gas­ka­rre­ko ekial­de oso­ra zabal­du zen. Egoe­ra­ren horren aurrean tro­pa han­diak bida­li zituen metro­po­li­ak (18.000 1948ko hasie­ran). Intsu­rrek­zioak bi urte ingu­ru iraun zituen. Arma­da fran­tse­sa kupi­da­ga­bea izan zen: exeku­zio masi­boak, tor­tu­ra, behar­tu­ta­ko tal­de­katzeak, herriak kis­kal­tzea: Gerra psi­ko­lo­gi­koa­ren tek­ni­ka berri bate­kin espe­ri­men­ta­tu zuten: sos­petxo­sotzat jota­ko mal­gatxeak hegaz­ki­ne­tan behe­ra amil­tzen zituz­ten popu­la­zioa izutzeko. 

Intsu­rrek­zioak iraun zituen hogei hila­be­tee­tan zehar 89.000 bik­ti­ma mal­gatxe izan ziren. 

Mal­ga­xeen kolo­nia­lis­mo fran­tse­sa­ren kon­tra­ko borro­ka jarrai­tu zuten eta 1960an inde­pen­den­tzia lor­tu zuten.

https://​www​.huma​ni​te​.fr/​1​9​4​7​-​u​n​-​m​a​s​s​a​c​r​e​-​c​o​l​o​n​i​a​l​-​f​r​a​n​c​a​is-…

http://www.midi-madagasikara.mg/…/29-mars-1947 – 29-mars-201…/

https://​www​.his​to​ire​co​lo​nia​le​.net/​M​a​d​a​g​a​s​c​a​r​-​1​9​4​7​-​l​a​-​t​r​a​ged…

https://​vimeo​.com/​2​5​7​7​4​6​452

http://​dor​mi​ra​ja​mais​.org/​m​a​d​a​g​a​s​c​a​r2/

http://www.midi-madag